Sağlıklı ve dengeli bir beslenme rejimi ile gebelik sırasında kişiden kişiye değişebilen miktarda ağırlık artışı olur ve gelişen bebeğe yeterli miktarda besin maddeleri aktarılır.
“Gebenin iki kişilik yemek yemesi” gerekir şeklindeki görüş tamamen yanlıştır. Gebelik sırasında ek kaloriye gereksinim olduğu doğrudur ancak sağlıklı bir bebeğin gelişebilmesi için anne adayının gebelik öncesi döneme ek olarak günde 100-300 kcal alması yeterlidir.
Ortalama bir ağırlığa sahip kadın gebelik sırasında 11-15 kg alır. Gebelikten önce ideal kilodan daha az ağırlığa sahip bir kadın ise gebelik boyunca 13-18 kg kadar almalıdır. Aşırı kilolu kadınların da 6-11 kg almaları yeterlidir.
Ancak her bireyin gebeliğinin kendine özgü olduğu ve gebelik sırasında kesinkes alınması gereken ağırlık olmadığı unutulmamalıdır. Gebelik komplike değilse, birlikte gestasyonel diabet (gebelik şekeri) veya preeklampsi yoksa katı bir diyet ve ağırlık takibi yapılmasının yararlı olmadığı bilimsel olarak kanıtlanmıştır.
Alınan kiloların dağılımı:
Bebek 3.5 kg
Plasenta (eş) 0.9-1.5 kg
Amniotik sıvı 1-1.5 kg
Meme dokusu 1-1.5 kg
Yağ 2.2-4 kg
Kan dokusu 1.5-2 kg
Uterus 1-2 kg
Toplam 11-15 kg
Öğün sayısı artırılmalıdır. Yani azar azar, sık sık yemek yenmelidir. Uzun süre aç kalınmamalıdır. Gebeler yanlarında fındık-fıstık-ceviz gibi kuruyemişler, kraker, vs bulundurdukları takdirde açlıklarını kolaylıkla yatıştırabilirler.
Bir gebe oburca olmamak kaydıyla canının istediği kadar yemelidir. Tek yönlü olmayan, değişik gıdaları içeren zengin bir beslenme uygulanmalıdır. Gebelik sırasında fazla kilo alınmışsa ve gebelik normal seyrediyorsa asla diyet uygulamamalıdır. Kilo kaybı bebek ve anne adayını riske sokar.
Bir günde alınması önerilen gıdalar:
- 6-11 dilim ekmek
- 2-4 porsiyon meyve
- 4 porsiyon sebze
- 4 porsiyon süt/ sütlü tatlı
- 3 porsiyon proteinli gıda ( kırmızı et, tavuk eti, balık, yumurta, fındık-fıstık-ceviz)
- Nişasta ve lifden zengin gıdalar yenmelidir. ( buğday/tahıl ekmeği, mısır, sebze, meyve, gibi)
- Diyet yeterli vitamin ve mineral içermelidir. Gebeler ayrıca hekim tarafından reçete edilen mineral/vitamin/ demir içeren preparat da kullanmalıdır.
- Diyetteki yağ oranı toplam kalorinin %30’unu geçmemelidir.
- Günlük diyet yeterli miktarda (27 mg) demir içermelidir.
- Diyetle alınan kalsiyum miktarı günde 1000-1300 mg arasında olmalıdır. Bu süt, süt ürünleri ve kalsiyumdan zengin gıdaların alımıyla karşılanır.
- Folik asid (0.4 mg/gün) ve C vitamini (80 mg/gün) içeren gıdaların alımına özen gösterilmelidir.
- Gün aşırı A vitamininden zengin gıdalar alınmalıdır. A vitamininin fazla alınması fetal malformasyonlara yol açabilir.
ÖNEMLİ VİTAMİN/MİNERALLERİ İÇEREN BESİN KAYNAKLARI
| Protein | Kalsiyum | Demir | C vitamini | Folik asit | A vitamini | D Vit |
| kırmızı et, tavuk eti, balık,yumurta fındık-fıstık-ceviz | Süt, peynir, yoğurt, sütlü tatlılar, brokoli, ıspanak, deniz ürünleri, baklagiller | Kırmızı et, kümes hayvanlarının eti, balık, üzüm pekmezi, kuru üzüm, ıspanak, yeşil yapraklı sebzeler brokoli, | Portakal, üzüm, çilek, brokoli, karnabahar, Brüksel lahanası, yeşil biber, maydonoz, domates | Koyu yeşil renkli sebzeler, dana eti, kuru baklagiller | Havuç, balkabağı, patates, ıspanak, şalgam, şeker pancarı, kayısı | Güneş ışığı, katkılı süt, yumurta, balık |
GEBELİKTE ALINMAMASI GEREKEN MADDELER
- Alkol
- Tütün ve tütün ürünleri
- Esrar, kokain gibi uyuşturucular
- Sakkarin gebelikte kesinlikle kullanılmamalıdır. Plasentadan geçerek bebeğin dokularında birikim gösterir. Tatlandırıcı alınması önerilmez ancak aspartam ve asesulfam FDA tarafından onaylanmıştır.
- Kafein alımı sınırlandırılmalıdır. Günlük tüketim 300 mg’ı geçmemelidir. 2 fincan kahve, 3-5 fincan çay 300 mg kafein içermektedir. Kahve içimi sınırlandırılamıyorsa “kafeinsiz kahve” tüketilmelidir.
- Aşırı ağırlık artışı ve sindirim güçlüğü oluşturduğundan aşırı yağlı gıdalardan uzak durulmalıdır.
- Kılıç balığı, köpek balığı, ton balığı gibi iri ve derin su balıkları yüksek miktarda civa içerdiklerinden gebelikte tüketilmemelidir.
- Konserve balık, sebze, meyve yenmemelidir.
- Karaciğer yüksek miktarda A vitamini içerdiğinden gebelikte kullanılmamalıdır.
- Pastörize edilmemiş peynirler (Urfa peyniri gibi) tüketilmemelidir.